Een zwembad of spa laten aanleggen of installeren is één ding, maar het op een degelijke manier onderhouden, is weer iets anders. En toch is dat superbelangrijk. Je hebt immers te maken met de gezondheid van de gebruikers. Slecht onderhouden zwembaden en spa’s kunnen leiden tot allergieën of ziektes. We willen hier geenszins paniek zaaien of lezers nodeloos ongerust maken, maar we vinden dat enige kennis over het gegeven hier toch op zijn plaats is. Twee belangrijke elementen in het gezond houden van je zwembad- of spawater zijn pH en chloor. Maar wat zijn dat en wat doen beide met je water? Een summiere uitleg, met dank aan Hanna Instruments.
Helder water is niet gelijk aan gezond water
De pH-waarde van het water is een bijzonder belangrijk gegeven dat je onder controle moet houden omwille van zowel de gezondheid als de algemene conditie van het zwembad of spa.
PH (=zuurtegraad)
De pH (=zuurtegraad) is de belangrijkste parameter om te meten in je zwembad of spa. De waarde moet zich tussen de 7,0 en 7,6 situeren, maar ideaal is een waarde van 7,2. Een te hoge pH betekent dat je water te basisch is. Dat kan leiden tot ontwikkeling van gevaarlijke bacteriën omdat het chloor in je zwembadwater op dat moment veel minder actief is. Bovendien zal een te hoge pH in combinatie met te weinig vrij chloor leiden tot algengroei en groen water.
Met een te lage pH is het water veel te zuur. Dat kan leiden tot corrosie van alle metalen onderdelen (ladders, warmtepompen, circulatiepompen, verlichting enz.) en ontwikkeling van de irriterende chloorgeur (trichlooramines) die oog-, neus- en huidirritaties kan veroorzaken.
Let op, helder water is niet altijd een garantie op afwezigheid van gevaarlijke bacteriën of virussen. Daarom is het meten van de pH zeer belangrijk voor de gezondheid van je kinderen en jezelf.
Wanneer je de pH gaat meten moet je (zeker bij spa’s) altijd meten als het water op de juiste temperatuur is (bij spa’s op 37 °C). De pH zal immers stijgen als de temperatuur van het water stijgt (koolzuurgas zal namelijk ontsnappen, waardoor pH stijgt). De pH van je water corrigeren heeft geen zin als de temperatuur niet op het gewenste peil is want hij zal opnieuw veranderen door het verwarmen van het water.
Chloor (= vrij actief chloor)
Om het water van je zwembad of spa gezond te houden, moet je chemische producten toevoegen. Tot op heden is chloor daarvan het meest gebruikte en in openbare zwembaden het enige toegelaten. De chloor in het water die je moet meten is de vrije chloor. Die zorgt voor oxidatie en desinfectie. De volgende concentraties vrije chloor moeten aangehouden worden om 100 % zekerheid te hebben dat je water voldoende geoxideerd en ge-desinfecteerd is (helder en vrij van bacteriën en virussen).
Openlucht zwembad: 0,5 tot 3,0 mg/l
Overdekt (binnen) zwembad: 0,5 tot 1,5 mg/l
Spa’s of whirlpools: 1,0 tot 3,0 mg/l
Enkel je pH meten als het water volledig op temperatuur is
Omdat een te hoge pH-waarde van het water (boven 7,6) het vriej chloor inactief maakt waardoor het water zelfs groen kan worden, is het belangrijk om die waarde op regelmatige basis te meten. Opgelet: bij het gebruik van chloortabletten en granulaten loop je het risico dat er te veel cyanuurzuur in het water komt. Een te grote hoeveelheid van die stof zal als gevolg hebben dat het actieve vrije chloor in werkelijkheid veel lager is dan gemeten met een fotometer. Het cyanuurzuurgehalte mag absoluut niet hoger zijn dan 70 mg/l anders zal het vrije chloor niet actief genoeg meer zijn.
Totale chloor
- De totale chloor bestaat uit vrij chloor én gebonden chloor. Gebonden chloor, ook wel chlooramines genoemd, is vrij chloor dat met de vervuiling heeft gereageerd.
- De gebonden chloor moet minder dan 0,6 mg/l zijn en is je vervuilingsgraad.
- Te veel gebonden chloor (= chlooramines in de chemie, > 1 mg/l) zal leiden tot de befaamde chloorgeur die irritatie van ogen, huid en slijmvliezen kan veroorzaken. De gebonden chloor bereken je door van de totale chloor het vrije chloor af te trekken.
- Bij een te lage pH zal de gebonden chloor volledig overgaan in de vorm van trichlooramine die een zeer irriterende chloorgeur geeft.
- De chloor in uw zwembad zal dus niet ruiken als uw pH correct is en de gebonden chloor (door te backwashen of via chloorshock) laag gehouden worden.
- Te weinig vrije chloor kan leiden tot groei van bacteriën en virussen, die op hun beurt tot oorontstekingen of ergere ziektes kunnen leiden.
- Uw vrije chloor is maar actief als de pH < 7,6 (ideaal 7,2)
- Te veel vrij chloor kan leiden tot het bleken van textiel en liners en andere materialen (vrij chloor > 30 mg/l lost zelfs PVC op zoals stofzuigers).
