Wanneer je de aanschaf of aanleg van een zwembad overweegt is het goed om te weten waaraan je begint en waar je rekening mee moet houden. Elders in het blad vind je een overzicht van de soorten zwembaden die op de markt beschikbaar zijn. In dit artikel geven we beknopte uitleg over elementen die belangrijk zijn in je keuze.
Afdekkingen
Je hebt verschillende soorten afdekkingen. Enerzijds zijn er de roldeks (zie Roldek) en anderzijds zijn er de hogere afdekkingen of overkappingen die ook het zwembad afdekken, vrijwaren van inwaaiend vuil en energiebesparend werken. Maar overkappingen bevinden zich altijd op een bepaalde afstand (van een halve tot 2,5 meter) boven het water zodat je een soort zwemhal krijgt waarin je ook met slecht weer lekker kan zwemmen. Ze zijn verkrijgbaar in zeer basic vormen maar ook in luxueuze uitvoeringen die van je zwembad een luxe veranda maken.
Buffertank
In een overloopzwembad komt het water gelijk met de zwembadrand zodat je al zwemmend steeds zicht op de omgeving blijft behouden. Om dit te realiseren moet er extra water in omloop kunnen worden gebracht. Dat wordt opgeslagen in een buffertank. Het overloopcircuit van overloopzwembaden omvat daarnaast nog een buffertankregeling, een automatische driewegkraan en een kogelterugslagklep. Het al dan niet overlopen wordt geregeld door de automatische driewegkraan.
Chloor en chemicaliën
Desinfecteren zonder gebruik te maken van chloor of chemicaliën is bijzonder moeilijk. Doch door UV-sterilisatie en ionisatie kan het chloorverbruik wel drastisch worden verminderd. De werking van de ionisator is gebaseerd op chemische activiteit. Koperionen verhinderen niet alleen de groei van algen en bacteriën, maar resulteren ook in proper en gezond water. Naast een ozonator tref je vaak ook een chloordoseersysteem aan dat chloorgebruik zeer precies doseert zodat er dus minder chloor wordt gebruikt. Een volautomatische ontsmetting op basis van
chloor- en pH-sturing wordt soms aangevuld met een halfautomatische ontsmetting via UV-straling.
Diepte
De diepte van het bad kan je zelf bepalen. Zeker bij de bouwkundige baden waar geen standaardmaten gelden voor diepte, breedte, lengte en vormgeving. Bij voorgevormde polyesterbaden en prefabbaden is de keuze beperkter, maar ook daar kan je vaak kiezen voor een aflopende diepte, een ondiep aanloopstuk met onderwatertrap of een gelijke diepte over de ganse lengte van het zwembad. Om veilig in het zwembad te kunnen springen of duiken heeft het bad een
minimale diepte van 1,20 tot 1,50 meter.
Het absolute summum op dit gebied is een zwembad waarvan de bodem hydraulisch verstelbaar is. Hou bij het bepalen van je diepte rekening met het energieverbruik. Het verschil in opwarmen en warm houden van het water van een zwembad van 1,50 m of eentje van 1,80 m is behoorlijk groot.
Energieverbruik
Voor het aansturen van de elektrische pompen in de technische ruimte verbruik je natuurlijk energie. Een zwembad heeft een groot wateroppervlak en zodoende is er veel kans op warmteverlies. Vandaar dat je het energieverbruik ook in dat opzicht moet trachten te beperken. Om het energieverbruik van de technische systemen binnen de perken te houden, zijn de nodige afwegingen nodig vooraleer je een keuze maakt tussen de diverse verwarmingssystemen (zie ook watertemperatuur).
Filter
Er zijn velerlei oplossingen voor het verkrijgen van helder water. Een zandfilter gevuld met kwartszand die geïnstalleerd wordt in de technische ruimte geldt als basissysteem, maar er zijn ook andere filtermedia en systemen met verwisselbare patroonfilters. De zandfilter is duurder in aanschaf dan een patroonfilter, maar veel onderhoudsvriendelijker omdat het zand slechts om de 5 à 10 jaar moet worden vervangen. Een relatief nieuw filtermedium is AFM dat het filterzand vervangt. Het bestaat vaak uit gerecycleerd glas dat fijngemalen wordt en voorzien van sterke negatieve elektrische lading die vuil aantrekt en vasthoudt. De diatomeeënfilter geldt tegenwoordig als het beste filtersysteem. Minerale filters zoals de lavafilter zijn vooral verdienstelijk in het segment van de zwemvijvers. Hou er ook rekening mee dat je op regelmatige tijdstippen moet backwashen zodat je filter gezuiverd wordt (zie ook bij Naspoelen).
Geur
Chloor en chemicaliën zorgen voor een ‘zwembadgeurtje’. Niet echt storend doch de hierboven genoemde aanvullende desinfectieystemen kunnen de geurhinder enigszins beperken. De ozonator biedt in dat opzicht zeker soelaas. De ozonatoren doden veel sneller bacteriën, schimmels, sporen en virussen dan chloor of broom, en zullen de geur van chloor nagenoeg elimineren. Het verbruik van zwembadchemicaliën zal ook spectaculair dalen. Ecologische zuiveringssystemen worden veelvuldig toegepast in zwemvijvers. Met een goed werkende of evenwichtige bacteriologische zuivering zijn ze in principe geurloos.
Helder water
Glashelder water is helaas geen synoniem van gezond of ontsmet water. Voor de noodzakelijke waterontsmetting wordt de werking van een filter met name nog aangevuld met een ionisator en een ozonator, maar dat vertelde ik hierboven al. Voor het glasheldere water is echter het zuiveringssysteem verantwoordelijk. Je vindt dit in de garage of technische ruimte. We hebben het dan over de filtering (met zandfilter, diatomeeënfilter, patroonfilter of mineralenfilter). In dit verband mogen we ook het systeem op basis van zoutelektrolyse niet vergeten te vermelden, want het wordt ook veelvuldig aangewend. Zoutchlorinators gebruiken een mengeling van 3 elementen: water, keukenzout en elektriciteit. Het principe is gebaseerd op de natuurlijke productie (door elektrolyse) van natriumhypochloriet, zuurstof en ozon. Het water heeft een zoutconcentratie van 4-5 gr/liter. Dat is ongeveer de helft van het zoutgehalte van een traan.
Inbouw- en opbouwzwembad
Je kunt je zwembad laten inbouwen. Dat wil zeggen dat het volledig in de grond zit en dat de boordsteen zich op maaiveldhoogte bevindt. Bij een opbouwbad wordt het bad op de tuingrond geïnstalleerd. Het kan daardoor ook snel weer worden afgebroken. Er is ook een tussenoplossing, namelijk half opgebouwd. In dat geval bevindt de zwembadrand zich meestal op een gebruiksvriendelijke zithoogte.
Jetstream
Ook mensen met een kleine (stads)tuin kunnen genieten van zwemplezier. Met een krachtige jetstream of tegenstroominstallatie kan je in het kleine zwembad of de zwemspa gewoon ter plaatse blijven zwemmen. Een aantal zwemspa’s geeft tegenwoordig zelfs een combinatie van klassieke spa om lekker in bubbels te relaxen en een zwemgedeelte waarin je met een zelf bepaalde tegenstroom kan zwemmen of roeien.
Kleur
De liner, polyester, folie of mozaïekbetegeling bepaalt grotendeels de kleur van het water. (EPDM voor zwemvijvers). De lichtblauwe liner geraakt een beetje uit de mode omdat het zwembad steeds meer ingebed wordt in de tuin. Groene en vooral grijze liner zijn tegenwoordig erg populair. Soms gebruikt men ook zwarte liner om een vijver- en spiegeleffect te verkrijgen. Dat laatste geeft prachtige resultaten wanneer het zwembad in een mooie tuin met hoge struiken en bomen ligt, of wanneer het zich tegen de woning aan schuurt. Ook een inox zwembad weerspiegelt de blauwe wolkenloze hemel en natuursteen zorgt dan weer voor een zeer aparte aanblik. Maar hét neusje van de zalm is nog steeds een bekleding met glasmozaïek of keramische tegel.
Lamellen
De eerste generatie lamellen was hol. De lamellen dreven daardoor goed op het water. We onderscheiden daarin de klassieke en de solarlamellen die in afgerolde vorm nog het zonlicht opnemen en de warmte ervan doorgeven aan het zwembadwater. Zij zorgen voor een stevige energiebesparing. Het probleem met holle lamellen is dat ze gevoelig zijn voor hagel. Daarom ontwikkelde fabrikanten de volle lamellen uit geëxtrudeerd polyurethaan die steviger en hagelbestendig zijn.
Monoblok
Monoblok zwembaden zijn voorgevormde zwembaden in kunststof, polyester of keramiek. Het voordeel is dat ze vrij snel geplaatst zijn omdat want ze kant-en-klaar aangeleverd worden. De meeste zwembadbouwers tellen een week van de start van het graven tot de afwerking. Bij een bouwkundig bad moet je al snel enkele maanden tellen. Bij een monoblok zwembad moet je kiezen uit een aantal standaardmodellen. Maar de afwerking kan wel sterk worden gepersonaliseerd. Het enige wat men na plaatsing nog moet doen is ze vullen met water. Gemiddeld is de klus op een week geklaard.
Naspoelen
Naspoelen of backwashen is bijzonder belangrijk in het onderhoud van je zwembad. Op geregelde tijdstippen (spreek af met je zwembadbouwer) dien je namelijk je filtermedium te reinigen. Dat doe je door je filterproces om te keren en het water nu in de omgekeerde richting door de filter te sturen. Op die manier wordt het vuil uit je filter gespoeld en afgevoerd.
Overloopbad
Overloopbaden zijn populair bij mensen die ook aandacht hebben voor het esthetisch effect van hun zwembad in de tuin. Bij een overloopbad staat het water gelijk met de boordsteen en loopt het in een zachte rimpeling over die boordsteen in de overloopgoot en vandaar naar de filter. Je krijgt op die manier een mooi spiegelend wateroppervlak. Het vakmanschap van de zwembadbouwer bestaat erin dat
dit continu over de ganse lengte en breedte van het zwembad en haast fluisterstil gebeurt.
Polyesterzwembad
Het polyesterbad (monoblok) is een waterdichte kuip. Het kan ter plaatse worden afgewerkt doch meestal wordt de polyesterkuip handmatig in de fabrieksloods gemaakt. Voor de verschillende modellen met ondiepe delen, Romaanse trappen etc.. wordt gebruik gemaakt van mallen. Het bad wordt vrijwel kant-en-klaar afgeleverd en in de kuil geplaatst. Er zijn geen naden en in principe ook geen zwakke plekken. Vaak wordt ook het betonnen bad binnenin nog afgewerkt met een onderhoudsvriendelijke polyesterlaag.
Q-music
Vijf jaar geleden, bij de lancering van de eerste editie van het magazine Zwembadenplus, maakten de luisteraars van de radiozender Q-Music kans om een zwembad te winnen. Met een gemiddeld prijskaartje van 20.000 euro was dat geen onaardig geschenk.
Roldek
Een roldek of zwembadafdekking zorgt ervoor dat je zwembad afgedekt wordt in periodes dat het niet gebruikt wordt. Een roldek heeft verschillende voordelen. Het zorgt ervoor dat er geen vuil in het zwembad waait als het niet gebruikt wordt. Zeker in de herfst en winter geen overbodige luxe. Een roldek bespaart ook energie omdat het de warmte van het water onder zijn kap houdt. Met een solar roldek zorg je zelfs voor extra opwarming wanneer de zon schuint. Last but zeker not least is de veiligheid. Wanneer er niemand in de buurt is, sluit je het zwembad af zodat er geen kinderen of huisdieren per ongeluk in het water sukkelen. Er is vandaag een ruime keuze aan afdekkingen. Je kunt afdekken met een noppenfolie, een afrolbaar dubbel zeil of een lamellenafdekking. De folie of het doek kunnen bovengronds worden opgerold met behulp van een handmatig bedienbare katrol. Lamellenafdekkingen zijn normaliter geautomatiseerd en bestaan in polycarbonaat of pvc.
Skimmer
De skimmer is de zichtbare mond van het opvangsysteem van het zwembad dat er voor zorgt dat het water constant rondgepompt wordt om gereinigd en gedesinfecteerd te worden. De skimmer bestaat uit een brede of smalle gleuf ter hoogte van de waterrand, verbonden met een mandje waarin het grovere vuil of drijvende onreinheden zoals bladeren, zaden en takjes kunnen verzinken. Van daaruit vertrekt het water richting filter. Het kamerwandje wordt ook gebruikt om chloortabletten langzaam in te laten oplossen. Doorgaans worden vier skimmers geïnstalleerd. De mandjes moeten op regelmatige tijdstippen manueel worden leeggemaakt.
Turnover
Dit is de omlooptijd voor alle zwembadwater doorheen de filter. Het water wordt door een pomp aangezogen en door het filtermedium gestuurd dat vervolgens het vuil tegenhoudt. Bij een particulier zwembad is de gewenste turnover 4 à 5 uur. Bij een binnenzwembad, waarin minder vuil kan verzeilen, wordt 5 à 6 uur aangeraden als turnover.
UV-sterilisator
Bij een UV-sterilisatie wordt het water door een unit gestuurd. In het midden van deze unit bevindt zich een UV-lamp. Hoe dichter men bij de lamp komt, hoe efficiënter de ontsmetting verloopt. Een geïntegreerde elektromechanische display toont het aantal werkuren en een ledlampindicator geeft aan wanneer het systeem actief is.
Verlichting
Onderwaterverlichting zorgt altijd voor een aparte sfeer, maar tegelijk ook voor een verbeterde zichtbaarheid en dus extra veiligheid. De spots zijn geïntegreerd of ze worden achteraf gemonteerd. Ook interessant is in de zwembadboordsteen geïntegreerde verlichting. Nieuw is nu het grotere aanbod aan armaturen met gekleurde verlichting of verlichting die snel van kleur verandert. Tot voor enkele jaren gebruikte men vooral halogeenspots. Tegenwoordig schakelen de meeste mensen over op ledverlichting. Die is zeker zo mooi, gaat tot 50 keer langer mee en is veel goedkoper
in elektriciteitsverbruik.
Watertemperatuur
De watertemperatuur van uw zwembad of zwemvijver bepaalt u zelf. Bezin echter op voorhand over de energiebron die u hiervoor gebruikt. Het water van een zwembad opwarmen en warm houden kost nogal wat energie. U kan uw CV-installatie daarvoor gebruiken, maar dat is vrij duur. Alternatieven zijn een elektrische warmtewisselaar die goedkoop is in aanschaf (± 650 euro), maar duur in verbruik. Hoe langer hoe meer mensen gebruiken een zonneboiler of een warmtepomp die de warmte uit de grond of uit de lucht haalt. Warmtepompen zijn momenteel al een stuk betaalbaarder geworden, maar hun verbruik kost toch nog wat geld. Daarom gebruiken veel mensen een combinatie met zonnepanelen die dan de stroom lefveren om de warmte pomp aan te sturen.
X
symboliseert hier enkele vraagtekens, want je twijfelt nog. Je weet nog niet welk bad je moet kiezen of in welk jaar je het zal laten bouwen. Zowel het magazine Zwembadenplus als de website www.zwembadenplus.be helpen je op weg om de juiste keuze te maken.
Yes you can
De handige Harries onder jullie kunnen overwegen om zelf een zwembad te bouwen. Er bestaan zelfbouwpakketten waarmee je zelf aan de slag kan om je eigen zwemparadijs te creëren. Om dat paradijs echter niet te laten ontaarden in een zwemhel is het verstandig je pakket aan te schaffen bij een erkende en gekende zwembadbouwer die je met raad en daad kan bijstaan. Vooral de installatie en in gebruikstelling van de technische installatie vormt vaak een struikelblok. En het is van bijzonder belang dat die goed werkt, want de gezondheid van je zwemmers hangt immers af van
het goed filteren en desinfecteren van je zwembadwater.
Zon
De zon is een gewaardeerde partner van de zwembadeigenaar. Als ze schijnt is het goed weer en nodigt het zwembad uit om een sprong te wagen. Maar ze werkt ook als energiepartner. Via zonneboilers, zonnepanelen of een solar roldek helpt ze je om de energierekening betaalbaar te houden.
